Một trong những phần khó nhất khi nói về các nguyên tắc thiết kế là tìm ra thực tế có bao nhiêu nguyên tắc (có 5? 7? 10?). Khi bạn tìm kiếm “các nguyên tắc thiết kế” thì Google sẽ trả về kết quả cho các bài viết bao gồm từ năm đến hơn chục nguyên tắc thiết kế hình ảnh riêng lẻ. Ngay cả những bài báo thống nhất về con số cũng không hẳn nhất quán về việc nguyên tắc nào nên được đưa vào đó.

Trên thực tế, có khoảng một chục nguyên tắc thiết kế cơ bản mà các nhà thiết kế mới bắt đầu cũng như các chuyên gia nên ghi nhớ khi thực hiện các dự án của họ. Ngoài ra, có khoảng hơn chục nguyên tắc thiết kế “phụ” khác đôi khi được đưa vào làm nguyên tắc cơ bản (ví dụ: Nguyên tắc Gestalt, kiểu chữ – typography, màu sắc và đóng khung – framing). Các nguyên tắc thiết kế chính sẽ được giải thích trong bài post dưới đây.

Nguyên tắc thiết kế trực quan cơ bản

Như đã đề cập, không có sự đồng thuận thực sự trong cộng đồng thiết kế về các nguyên tắc chính của thiết kế thực sự là gì. Điều đó nói rằng, 14 nguyên tắc thiết kế trực quan sau đây là những nguyên tắc được đề cập thường xuyên nhất trong các bài báo và sách về chủ đề này.

1. Sự tương phản (Contrast)

Thông thường, những lời phàn nàn phổ biến nhất của các nhà thiết kế về phản hồi của khách hàng thường xoay quanh những khách hàng nói rằng một thiết kế cần phải “nổi bật” hơn. Mặc dù điều này nghe có vẻ giống như một thuật ngữ tùy tiện, nhưng điều mà khách hàng thường muốn nói là thiết kế cần có độ tương phản cao hơn.

Độ tương phản đề cập đến các yếu tố khác nhau như thế nào trong một thiết kế, đặc biệt là các yếu tố liền kề. Những khác biệt này làm cho các yếu tố khác nhau nổi bật. Nó cũng là một khía cạnh rất quan trọng trong việc tạo ra các thiết kế dễ tiếp cận.

2. Sự cân bằng (Balance)

Sự cân bằng trong thiết kế cũng là một trong những nguyên tắc bạn có thể ứng dụng để sáng tạo những nét đặc trưng, cá tính đặc biệt cho sản phẩm của mình. Các yếu tố cân bằng có thể liên quan tới vị trí, hình dạng vật lý, màu sắc, sắc độ, tính tương phản, khoảng trống… trong ấn phẩm của bạn.

Bằng cách điều chỉnh yếu tố nêu trên của những đối tượng thiết kế, graphic designer có thể mang lại hiệu ứng thị giác bắt mắt và thu hút người xem.

3. Nhấn mạnh (Emphasis)

Để nhấn mạnh một đối tượng thiết kế nào đó, bạn có thể thay đổi kích cỡ, độ lớn, vị trí, màu sắc, hình dạng, hay phong cách của nó. Điều này giúp thiết kế của bạn trông nổi bật hơn, tạo được tiêu điểm thu hút sự chú ý của người xem.

Nguyên tắc thiết kế này cũng khá tương đồng với tính tương phản. Song, vẫn có những điểm khác biệt. Sự nhấn mạnh tạo nên sức ảnh hưởng của một chủ thể trong thiết kế, còn sự tương phản tạo thì giúp cách biệt các đối tượng khác nhau. Hay có thể nói, tương phản là tập con của nhấn mạnh.

4. Tỷ lệ (Proportion)

Tỷ lệ là một trong những nguyên tắc thiết kế đồ họa đơn giản, đó là kích thước của các phần tử khi so sánh với nhau. Tỷ lệ cho biết điều gì quan trọng trong một thiết kế và điều gì không. Các yếu tố lớn hơn thì quan trọng hơn, các yếu tố nhỏ hơn thì ít quan trọng hơn.

5. Hệ thống phân cấp (Hierarchy)

Hệ thống phân cấp là một nguyên tắc thiết kế khác liên quan trực tiếp đến việc người dùng trang web có thể xử lý nội dung tốt như thế nào. Nó đề cập đến tầm quan trọng của các yếu tố trong một thiết kế. Theo nguyên lý thiết kế, một bản thiết kế tốt thường có cấu trúc được phân tầng một cách có nguyên tắc, từ chính đến phụ.

Hệ thống phân cấp được minh họa dễ dàng nhất thông qua việc sử dụng các tiêu đề và đề mục trong một thiết kế. Tiêu đề của trang phải được coi là quan trọng nhất và do đó phải được nhận ra ngay lập tức là yếu tố quan trọng nhất trên trang. Các tiêu đề và tiêu đề phụ phải được định dạng theo cách cho thấy tầm quan trọng của chúng trong mối quan hệ với nhau cũng như trong mối quan hệ với tiêu đề và nội dung.

6. Sự lặp lại (Repetition)

Sự lặp lại là một cách tuyệt vời để củng cố một ý tưởng, cũng như thống nhất một thiết kế tập hợp nhiều yếu tố khác nhau. Việc lặp lại có thể được thực hiện thông qua việc lặp lại cùng một màu sắc, kiểu chữ, hình dạng hoặc các yếu tố khác của thiết kế.

Các yếu tố lặp lại khi được kết hợp với các nguyên tắc thiết kế khác sẽ giúp hướng ánh mắt người xem đến tiêu điểm chính, tạo nên tính liên tục hoặc lưu chuyển cho một thiết kế thống nhất, hài hòa.

7. Khoảng trắng và Không gian âm (White Space & Negative Space)

Những khoảng trắng (White space) sẽ giúp thiết kế của bạn trông “dễ thở” và gọn gàng, dễ dàng điều hướng điểm nhìn của người xem. Nếu bạn muốn các đối tượng chủ thể trông gắn kết với nhau hơn, hãy thử thu hẹp các khoảng trắng một cách hợp lý!

Bên cạnh đó, không gian âm (negative space) lại chính là khu vực trống xung quanh một yếu tố thiết kế.

Bạn hãy thử tưởng tượng: Khoảng không gian mà vật thể của bạn được bố trí và chiếm dụng, được gọi là không gian dương (positive space). Vậy những thứ còn lại chính là không gian âm, kể cả hình nền của bản thiết kế.

Thiết kế không gian không chỉ tạo nên sự thống nhất, hài hòa mà còn mang đến bố cục ấn tượng, thú vị giúp bạn nâng tầm thiết kế của mình.

8. Chuyển động mắt (Eye movement)

Chuyển động mắt đề cập đến cách mắt di chuyển trên một thiết kế. Yếu tố quan trọng nhất sẽ dẫn đến yếu tố quan trọng nhất tiếp theo, v.v.

Nguyên tắc tạo chuyển động mắt trong thiết kế bao gồm việc sử dụng các đường nét, hình khối, màu sắc,… kết hợp cùng các yếu tố khác trong nguyên lý trên tạo thành một đường dẫn tưởng tượng hướng mắt người xem từ điểm này tới điểm khác.

Chuyển động mắt giúp mang đến nét sinh động, có thể tạo cảm giác đối tượng đang chuyển động ấn tượng, tránh đi cảm giác nhàm chán của thiết kế tĩnh.

9. Tính thống nhất (Unity)

Đây vốn là nguyên tắc bắt buộc khi bạn đưa ra một giải pháp thiết kế đồ họa. Điều này đảm bảo các phần đối tượng trong thiết kế của bạn được sử dụng có chủ đích, có đóng góp quan trọng cho tổng quan hiệu quả thị giác và thẩm mỹ; và đương nhiên, tránh gây cảm giác hỗn loạn khó chịu.

Tác giả của cuốn Các yếu tố trong thiết kế đồ họa (The Elements of Graphic Design) – Alex White đã chia sẻ: “Đạt được sự thống nhất trực quan là mục tiêu chính của thiết kế đồ họa. Khi các yếu tố được thỏa hiệp, bản thiết kế có thể coi là thống nhất.”

10. Bố cục và căn chỉnh (Composition & Alignment)

Hiểu đơn giản, bố cục là sự sắp xếp tổng thể của các đối tượng trong thiết kế của bạn. Căn chỉnh là sự sắp đặt của các yếu tố hình ảnh dựa theo bố cục trước đó.

Nguyên tắc bố cục và căn chỉnh giúp thiết kế của bạn tổ chức các đối tượng một cách có hệ thống, tạo nên các nhóm đối tượng cân bằng, cấu trúc liên kết độc đáo, mang lại hiệu quả thị giác bắt mắt, nổi bật.

11. Hệ thống lưới (Grid system)

Hệ thống lưới là một bộ thước đo cho cả người mới bắt đầu và nhà thiết kế chuyên nghiệp có thể dùng để canh lề và kích cỡ của đối tượng thiết kế, dựa trên nguyên tắc bố cục và căn chỉnh được nhắc tới ở trên.

Hơn nữa, hệ thống lưới còn giúp thiết kế của bạn trở nên hài hòa với định dạng khổ giấy dự định cho sản phẩm sáng tạo của một graphic designer.

12. Đối xứng/ Bất đối xứng (Symmetry/ Asymmetry)

Nghiên cứu từ nhà khoa học Mỹ – Alan Lightman cho thấy não bộ chúng ta thường được thỏa mãn khi nhìn thấy những sự sắp xếp đối xứng, chẳng hạn như khuôn mặt cân đối, họa tiết đối xứng, v.v…

Nhờ đó, trong thiết kế, graphic designer thường tinh tế sử dụng nguyên tắc này để tạo ra nhịp điệu và sự hài hòa cho tổng thế.

Tuy nhiên, đừng chăm chăm tạo tính đối xứng cho thiết kế của mình khiến chúng trở nên cứng nhắc và nhàm chán. Sự bất đối xứng cũng nên được áp dụng xen kẽ để tạo nên điểm nổi bật, độc đáo, nhằm nhấn mạnh thông tin và thông điệp trong sản phẩm sáng tạo của bạn.

Một thiết kế tốt chính là thiết kế có sự dung hòa giữa hai yếu tố này.

13. Đóng khung (Framing)

Nguyên tắc đóng khung là một công cụ không kém phần quan trọng trong việc hỗ trợ nhà thiết kế tạo nên các “mảng chú ý” cho các đối tượng cụ thể, nâng cao tính nổi bật và sức ảnh hưởng của chúng.

Khung hình không nhất thiết phải là đồ họa. Đôi khi, sự sắp xếp đối tượng ngẫu nhiên cũng có thể tạo ra một kiểu khung không cố định, thay cho các khung hình vuông-tròn-chữ nhật thông thường. Bằng cách này, người xem có thể tập trung vào những phần thông tin quan trọng trong thiết kế của bạn.

14. Chủ đề (Theme)

Sau cùng, nếu như bản thiết kế của bạn không thể hiện được trọng tâm nội dung nhất định nào, chúng sẽ trở nên không có giá trị.

Mục đích của thiết kế chính là truyền tải thông điệp trực quan tới người xem.

Vậy nên, hãy luôn ghi nhớ nguyên tắc tiên quyết bắt buộc này ngay từ bước đầu lên ý tưởng: Tìm chủ đề của bản thiết kế, và bám sát nó. Bài viết trên đã tổng hợp 14 nguyên tắc thiết kế quan trọng cho một sản phẩm thiết kế đồ họa sáng tạo. Nắm vững các nguyên tắc trên sẽ làm nền tảng cho sự phát triển sau này của bạn với vai trò là nhà thiết kế đồ họa.

Nguồn: Tổng hợp

Bạn đang tìm khóa học Thiết kế đồ họa chuyên nghiệp, ngắn hạn với mức học phí phải chăng!? Tham khảo ngay khóa học của iDesign: Khóa học thiết kế đồ họa chuyên nghiệp tại Đà Nẵng -iDesign